Muhalefete yasak, iktidara serbest

Şenol BALI

Van'da eylem ve etkinlik yasağı yedinci yılını dolduruyor. İktidara serbest olan eylem ve etkinlikler muhalefet partilerine, sendikalara, sivil toplum örgütlerine yasak. Van Barosu Başkanı Sinan Özaraz, İHD Van Şube Eşbaşkanı Suzan Erçakan, HEDEP İl Eşbaşkanı Veysi Dilekçi ve Van Çevre Derneği başkanı Ali Kalçık Artı Gerçek'e değerlendirdi.

Van'da 21 Kasım 2016’da başlayan eylem ve etkinlik yasağı yedinci yılını dolduruyor. Altı yıl boyunca 15 günde bir uzatılarak kesintisiz uygulanan yasak, 24 Temmuz 2022'de kısmen gevşetildi. Van Valiliği, kentte belli noktalarda eylem ve etkinlik yapılmasına izin verdi. Ancak kağıt üzerinde kaldırılan yasak fiilen sürdü. Valilik birkaç günlük ve haftalık yasaklarla eylem ve etkinlikleri engelledi. Kentteki muhalefet partileri, sivil toplum örgütleri, sendika ve meslek odalarının etkinliklerine izin verilmedi.

İHD'YE YASAK HÜDA PAR'A SERBEST

İnsan Hakları Derneği (İHD) Van Şubesi'nin geçtiğimiz ağustos ayından bu yana Cumartesi Anneleri'ne destek için yapmak istediği açıklamalar 12 haftadır haftasonu ilan edilen yasaklarla engellenmeye çalışıldı. Polis, dernek yöneticileri ve hak savunucularınının binadan dışarı çıkmasını engelledi. Ancak 9 Ekim'de HÜDA PAR'ın Hamas'a destek için düzenlediği konvoya izin verildi. 12 Ekim'de HDP, DBP ve Yeşil Sol Parti'nin Ortadoğu’da yaşanan çatışmalar ve sivil can kayıplarına ilişkin yapmak istediği açıklama polis tarafından engellendi. Çok sayıda kişi gözaltına alınırken, gazeteciler darp edildi. Bu durum çifte standardı ortaya koydu.

STK TEMSİLCİLERİ YARGILANDI

Kentte birçok STK temsilcisi hakkında '2911 sayılı Yürüyüş ve Gösteri Kanunu’na muhalefet' suçlamasıyla dava açıldı.Önceki Dönem Van Hakkâri Tabipler Odası Başkanı Hüseyin Yaviç, Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV) Temsilcisi Sevim Çiçek ve birçok hak savunucu ve STK temsilcisi yasağı ihlal ettiği gerekçesiyle yargılandı.

YASAĞA KARŞI 14 DAVA AÇILDI

Van Barosu, eylem ve etkinlik yasaklarına karşı 2018’de dava açtı. 2021'e kadar açılan dava sayısı 14’ü buldu. Davaların tamamı reddedilince avukat Mahmut Kaçan bireysel bir dava açtı ancak bu da reddedildi. Erzurum Bölge İdare Mahkemesi’ne yapılan istinaf başvuruları da reddedildi.

AYM'DEN İHLAL KARARI

2020 yılında Çaldıran ilçe kongresi için bildiri dağıtan HDP üyelerine yasağı ihlal ettikleri gerekçesiyle para cezası kesildi. Çaldıran Sulh Ceza Hakimliği itirazı reddedince 10 HDP'li Anayasa Mahkemesi'ne (AYM) başvurdu. AYM, 2022 yılında anayasanın 34. maddesinde güvence altına alınan toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkının ihlal edildiğine karar verdi. Bu, yasağına ilişkin ilk ihlal kararı oldu.

'YASAK ANAYASAYA AYKIRI'

Gösteri ve yürüyüş hakkının izne tabi olmadığını vurgulayan Van Barosu Başkanı Sinan Özaraz, "Yasak Türkiye genelinde eylemin niteliğine ve amacına göre uygulanıyor. Anayasanın temel amacı barışçıl toplantı, gösteri ve yürüyüş hakkının hiçbir şekilde engellenmemesi gerektiğine dönük. Kanunlar yorumlanarak kısıtlanamaz. Yasaklar anayasaya aykırı. AYM'nin verdiği ihlal kararları var ama malesef uygulanmıyor. İdari işlerde eşitlik ilkesiyle hareket etme zorunluluğu olmasına rağmen eylemin niteliğine göre ya izin veriliyor ya da müdahale ediliyor. Bu da yasaların eşitlik ilkesinin ihlali demek oluyor" dedi.

'ÇİFTE STANDART VAR'

Cumartesi Annelerine destek için 12 haftadır düzenledikleri açıklamaların engellendiğini vurgulayan İHD Van Şube Eşbaşkanı Suzan Erçakan, "Yasaklar var ama ne yazık ki çifte standart da var. Son dönemde her etkinliğimiz engelleniyorken bazı kurum ve partiler istedikleri gibi alana çıkabiliyorlar. 12 haftadır her hafta sonu iki günlük yasak uygulanıyor. Galatasaray Meydanı’ndaki yasakçı uygulama her kente yayılarak Cumartesi İnsanlarının mücadelesini ortadan kaldırmaya çalışıyorlar. Geçtiğimiz hafta Besna Tosun’a altı kelepçe takıldı. Bu hafızayı kaldırmaya dönük bir girişim. Ülkenin demokratikleşmesi ve bu karanlıktan kurtulması için bu tarz yasakların kaldırılması lazım" diye konuştu.

'ENGELLENEN MUHALİF KESİMLER'

Çifte standart uygulandığını belirten HEDEP Van İl Eş Başkanı Veysi Dilekçi de "Bu yasaklardan en çok partimiz etkileniyor. Kentte benzer faaliyetler yürüten hükümete yakın parti ve STK’lar, rahatlıkla açıklama yapabilirken HEDEP, HDP ve DBP gibi partilerin açıklamalarına izin verilmiyor. Hatta şiddete varan uygulamalar oluyor. Son dönemlerde de Cumartesi Annelerine dönük destek açıklamaları için yasak uygulanıyor. Van’da yasaklar hafta sonlarına taşındı bu nedenle. Siyasal bakışla alınan kararlar kanunla bağdaşmıyor. Engellenen kesimler, muhalif kesimler. Bu nedenle antidemokratiktir. Mağdur olan bizleriz" dedi.

'HAVAYI, SUYU KİRLETMEYELİM DEDİĞİMİZ İÇİN DAVALAR AÇILDI'

Kentteki çevre sorunlarına dikkat çekmek için basın açıklamaları yapan Van Çevre Derneği Başkanı Ali Kalçık'a da para cezaları kesildi, yasağı ihlal ettiği gerekçesiyle hakkında dört ayrı dava açıldı. Kalçık, “Havayı, suyu kirletmeyelim dediğimiz için bu davalar açılıyor. İnsanın kendisini ifade etmesi, düşüncesini yaymak istemesi anayasal bir haktır. Vatandaşın bu hakkını ortadan kaldırmaya kimsenin hakkı yoktur. İklim krizi bu yıl çok şiddetli hissedildi. Van Gölü’ndeki çekilme rekor yaptı. Kentte birçok göl ve akarsu bu yıl tamamen kurudu ama bu konularda yeterince çalışma yapamadık yıllarca" diye konuştu.

Artı Gerçek