İstatistiki veriler incelendiğinde, 12 yaşından küçük çocuklara ilişkin kayıtlarda, 2020'de 15, 2021'de 8 ve 2022'de ise 16 çocuk hakkında adli işlem yapıldığı görüldü.

Evrim Kepenek

Diyarbakır Barosu’nun hazırladığı “Madde Kullanımıyla Mücadele” raporu, bölgedeki uyuşturucu madde kullanımında gelinen noktayı gözler önüne serdi.

Diyarbakır Barosu CMK Servisi tarafından zorunlu müdahilin görevlendirmesi kapsamında, yargılanan kişilere avukat görevlendirmesi yapılmaktadır. Suç tipi ve yargılanan kişilerin yaşı ve mevcut durumu gözetilerek oluşturulan kayıtlara göre OCAS sistemi üzerinden görevlendirmelere ilişkin kayıtlar sistem üzerinden tutuluyor.

* OCAS Sistemi, Ceza Muhakemesi Kanunu'nun Sanık ve Mağdurlar için avukat görevlendirme işlemlerinin tamamen elektronik ortamda yapılması ve kayıt altına alınmasını sağlayan bir sistemdir.

Rapordan detaylar

Diyarbakır Barosu’nun 1 Ocak - 9 Eylül tarihlerine odaklanarak hazırladığı raporda öne çıkan veriler şöyle:

*2023 yılında, Diyarbakır ilinde 'Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde İmal ve Ticareti' suçu kapsamında, Diyarbakır Barosu Başkanlığı tarafından toplam 2173 yargılanan için avukat ataması yapıldı.

*Yargılananlar arasında 12 yaşından küçük 7, 12-15 yaş arası 2, 15-18 yaş arası 27, 18-25 yaş arası 479 (450 kişi, 29 kadın), 25-60 yaş arası 1617 (1542 erkek, 75 kadın), 60 yaşından büyük 41 (36 erkek, 5 kadın) kişi bulunuyor.

*2023 yılında Diyarbakır ilinde 'Kullanmak İçin Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Satın Almak, Kabul Etmek veya Bulundurmak' ya da 'Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Kullanmak' suçu yönünden, Diyarbakır Barosu Başkanlığı tarafından toplam 291 yargılanan için avukat ataması yapılmıştır. Yargılananlar arasında 12 yaşından küçük 1, 12-15 yaş arası 6, 15-18 yaş arası 43, 18-25 yaş arası 96 (93 erkek, 3 kadın), 25-60 yaş arası 140 (134 erkek, 6 kadın), 60 yaşından büyük 5(4 erkek, 1 kadın) kişi bulundu.

“Yüzde 100 artış var”

*2023 yılında Diyarbakır ilinde 'Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Kullanılmasını Kolaylaştırma' suçu yönünden Diyarbakır Barosu Başkanlığı tarafından toplam 27 yargılanan için avukat ataması yapıldı. Yargılananlar arasında 15-18 yaş arası 2, 18- 25 yaş arası 6 (6 erkek), 25-60 yaş arası 19 (19 erkek) kişi bulundu.

* 01.01.2023- 09.09.2023 tarihi itibariyle toplam avukat görevlendirme sayısı, 2.491’dir. Bu kişilerden 8’i 12 yaşından küçük, 80’si 12-18 yaş arasında olan çocuklardır. Geri kalan kişiler 18 yaş üstü yetişkin grubunu kapsıyor.

*İstatistiki veriler incelendiğinde, 12 yaşından küçük çocuklara ilişkin kayıtlarda, 2020 yılında 15, 2021 de 8 ve 2022 yılında ise 16 çocuk hakkında adli işlem yapıldığı görüldü. Her ne kadar 2021 yılı itibariyle, sayısal veri de düşüş gözlenmekte ise de 2022 yılında bir önceki yıla nazaran yüzde 100 bir artış görülüyor.

"Adli kaydı işlemi her yıl artıyor"

Raporun değerlendirme kısmında ise şu vurgular yer aldı:

*BM Uyuşturucu ve Suç Ofisi (UNODC) Dünya Uyuşturucu Raporunu 26 Haziran 2018 tarihinde açıklanmıştır. Rapora göre; dünya çapında 15-64 yaş aralığında yaklaşık 275 milyon yani dünya nüfusunun %5,6’sı en az bir kez uyuşturucu/uyarıcı madde kullanmıştır. 2016 yılında uyuşturucu bağımlısı 250 milyon olarak kayıtlara geçmişti. 2 yıl içerisinde bu sayıya 25 milyon kişinin eklenmiş olması durumun ciddiyetini göstermektedir.

*Yine bu rapora göre; 275 milyon uyuşturucu kullanıcılarından 31 milyondan fazlası uyuşturucu/uyarıcı madde kullanımı sebebiyle tedaviye ihtiyaç duyacak seviyede zarar görmüştür. 15-16 yaş arasındaki gençlerin 13,8 milyonu (%5,6) son 12 ayda en az bir kez esrar kullanmıştır. 2016 yılında 29,5 olan uyuşturucu bağımlısı sayısı 31 milyona yükselmiştir (World Drug Report, 2018)

*Toplumların geleceğini ciddi derecede etkileyen ve çağın önemli bir sorunu haline gelen uyuşturucu madde kullanımı ve bu sorunla mücadelede ortaya konulan kamu politikalarının analiz edilmesi, uygulamada eksik yönlerin tespiti ve etkili politikaların yürürlüğe konulabilmesi açısından oldukça hayati bir öneme sahiptir.

*Toplumdaki uyuşturucu madde bağımlısı bireylerin yaşamış oldukları sorunlar günümüzde bireysel bir sağlık sorunu olmanın ötesine ulaşmış durumdadır. Bu bağlamda çalışmada uyuşturucu madde sorununun günümüz itibariyle tek boyutlu bir sorun olmanın ötesinde toplumu sosyo-ekonomik, sosyo-kültürel ve sosyo-politik yönlerden değişik şekillerde etkileyen çok boyutlu karmaşık bir sorun haline geldiği gözlenmektedir.

*Diyarbakır ili itibariyle, her yıl nispeten önemli ölçüde uyuşturucu madde üretim, ticaret ve tüketimi hususunda artan suç kaydına ilişkin veriler gözlenmektedir. Avukat görevlendirme sayısı 2020 itibariyle toplam 3.230, 2021 itibariyle toplam 3.846, 2022 yılı itibariyle toplam 4.392’dir. Her yıl kademeli olarak, bir önceki yıla nazaran önemli sayılabilecek ölçüde adli işlem kaydında artış görülmektedir. Veriler dikkate alındığında 2020 yılına göre 2021 yılı itibariyle %19, 2021 yılına göre 2022 yılında %35 artış yaşandı.

*12-18 yaş aralığında olup halkında adli işlem yapılan çocuk sayısı 2020 yılında 174, 2021 yılında 155, 2022 yılında ise 162’dir.

*2023 yılı sayısal verileri incelendiğinde, 9 Eylül 2023 tarihi itibariyle bir önceki yıl ve rapor kapsamında verilere yer verilen yıllara göre paralellik gösterdiği, kısmen önceki yılların aynı dönemlerine göre artışların olduğu gözlendi.

Raporda çözüm önerileri olarak da şunları sıralandı:

Uyuşturucu sorunu ile mücadele politikalarımızın belirlenmesi, sorunların bilimsel ve akılcı bir yolla çözümü için gerekli stratejik hedeflerin tespit edilmeli.

Uyuşturucu madde kullanımı ve bu sorunla mücadelede çözüm odaklı kamu politikalarının belirlenmesi ve yerel ve ulasal çapta, sivil toplum örgütlerinin sürece etkin katılımı sağlanmalı.

Ulusal ve uluslararası boyutta kaçakçılık, üretim, kullanım, dağıtım ve sokak düzeyinde satışının engellenmesi amacıyla önleyici tedbirler alınmalı.

Bölgesel ve ulusal çapta, madde bağımlılığıyla mücadelede farkındalığın arttırılması gerekli.

Önleyici ve rehabilite edici bir müdahale sistemi oluşturularak, Türkiye’deki çocuk adaleti sisteminin verimliliğinin ve etkililiğinin arttırılması ve denetimli serbestlik hizmetlerinden faydalanan çocukların topluma ye kazandırılması hususunda etkin bir politika oluşturulmalı.

Uyuşturucu tedavisi sonrası kişinin sosyal olarak dışlanmasının önlenmesi, toplumsal yaşama yeniden uyum ve katılımlarının sağlanması, tekrar uyuşturucuya başlanmasının önlenmesi hususunda gerekli tedbirler alınmalıdır.

Bianet